ساختار شیمیایی اوپیوئیدها در تریاک

تریاک از كپسولهاي حاوي بذر نارسيده گياه خشخاش بدست مي آيد . بدين ترتيب كه با برشهاي مكرر بر روي كپسول ، شيره اي به رنگ سفيد شيري تراوش مي شود كه با خشك شدن در معرض هوا به صورت ترياك خام در مي آيد.

تریاک

تریاک از کپسولهای حاوی بذر نارسیده گیاه خشخاش بدست می آید . بدین ترتیب که با برشهای مکرر بر روی کپسول ، شیره ای به رنگ سفید شیری تراوش می شود که با خشک شدن در معرض هوا به صورت تریاک خام در می آید.

منشا و ترکیبات تریاک

ماده حاصله تریاک ابتدا دارای رنگ قهوه ای مایل به قرمز است ولی به تدریج سخت شده و رنگ قهوه ای تیر پیدا می کند . شیره تریاک حاوی حدود 20 نوع آلکالوئید(25% وزن تریاک ) همراه با اسیدهای مکونیک ، لاکتیک ، و سولفوریک است .

آلکالوئیدهای موجود در تریاک به گروه های شیمیایی متمایز شامل مرفین (غلظت 10%)، کدئین (غلظت 5%) و تبائین (غلظت 2%)، پاپاورین (غلظت 1%) و نوسکاپین (غلظت 6%) تقسیم می شوند در این میان تنها مرفین،کدئین، و پاپاورین تریاک دارای کاربرد بالینی است .

تبائین تریاک یک ماده تشنج زاست که موجب بروز اسپاسم های تتانیک شبیه به اسپاسم های ناشی از استریکنین اما با شدت کمتر می گردد.

پاپاورین یک وازودیلاتور بوده که اثر دارای اثر اسپاسمولیتیک یا شل کنندگی بر میوکارد و عضله صاف می باشد و در کاربرد بالینی جهت رفع اسپاسم شریانی تجویز می شود .

به علت دشوار بودن سنتز آزمایشگاهی مرفین ، تریاک منبع اولیه و اصلی در تهیه آن است و آثار فارماکولوژیک تریاک ناشی از محتوای مرفینی آن می باشد .

ساختار شیمیایی اوپیوئیدها در تریاک

بسیاری از مشتقات نیمه صناعی تریاک با تغییرات جزئی و نسبتا ساده در مرفین یا تبائین ساخته می شوند از جمله این مشتقات تریاک می توان به کدئین و هروئین اشاره کرد که به ترتیب از جایگزینی ریشه متیل بر گروه هیدروکسیل فنولیک و استیلاسیون مرفین در موقعیت های 3 و 6 بدست می آیند. آپو مرفین تریاک که یک آگونیست دوپامینرژیک و استفراغ آور قوی است و ترکیبات نیمه صناعی همانند هیدرومرفون ، اکسی مرفون ، هیدرو کدون و اکسی کدون نیز با تغیرر در مولکول مرفین تهیه می گردند .

تبائین اثر آنالژزیک اندکی داشته و از لحاظ ساختاری با مرفین تفاوت دارد .

این ماده پیش ساز چندین ترکیب 14- هیدروکسیله مهم نظیر اکسی کدون و نالوکسان می باشد .

علاوه بر مرفین ، کدئین ، و مشتقات نیمه صناعی آلکالوئید های طبیعی تریاکاز دیگر گروههای شیمیایی با ساختار متمایز و نیز واجد آثار فارماکولوژیک شبیه مرفینی هستند . اگرچه نمایه های دو بعدی این ترکیبات در تریاک از لحاظ شیمیایی متفاوت به نظر می رسد ولی مدلهای مولکولی آنها نشانگر برخی ویژگیهای مشترک است بعضی از خواص مهم اوپیوئیدها تریاک شامل میزان تمایل ترکیبی با گونه های مختلف گیرنده های اوپیوئیدی فعالیت به عنوان آگونیست در برابر آنتاگونیست ، میزان انحلال در چربی و مقاومت نسبت به تجزیه متابولیک با تغییر ساختار آنها دستخوش دگرگونی می شود .

فارماکودینامیک مخدرها

مکانیسم اثر مخدرها

مخدرها در بدن دارای چهار نوع گیرنده هستند شامل مو ، دلتا، کاپا ، و سیگما می باشند . واکنش مخدرها با این گیرنده ها شبیه به تاثیر کلید بر روی قفل است و اثرات بی دردی آنها بوسطه تداخل ترکیب آنا با گیرنده ها ایجاد می گردد و رابطه مستقیم بین قدرت بی دردی و تمایل مخدرها برای اشغال گیرنده وجود دارد .

پس از تحریک گیرنده یک سری تغییر در فعالیت آنزیمها و عملکرد غشای سلول ایجاد می گردد که نهایتا باعثت بی دردی می شود .

اگونیست های اوپیوئیدی به واسطه اتصال به گیرنده های اختصاصی موجب ایجاد آنالژزی می شوند . این گیرنده ها در درجه نخست در مناطقی از مغز و نخاع که در انتقال و تنظیم حس درگیر هستند قرار دارند .

1- ماهیت گیرنده ها : گیرنده های اوپیوئیدی و ویژگی های اصال با آنها در موادمخدر با مطالعه تاثیر تعداد زیادی از آنالوگهای شیمیایی بر گیرده ها در جایگاههای نوزونی متفاوت مشخص شده اند . ترکیبات اوپیوئیدی مختلف دارای ویژگی قابل ملاحظه ای در مورد سیستمهای گیرنده ای متفاوت هستند . به احتمال زیاد کل سیستم گیرنده ای بخشی از غشا سلول عصبی بوده و حاوی محلهای اتصال برای بخشهای عمده مولکول مرفین نظیر اتم ازت و استخلافهای آن ، گروههای هیدرو کسیل حلقه مسطح بنزنی و تشکیلات حجیم می باشد .

نظریه استریک گیرنده های اوپیوئیدی متضمن اجزا متعددی است . در این نظریه چنین تصور می شود که گیرنده های اوپیوئیدی دارای جایگاه های هسته ای و ثانویه هستند . جایگاه های هسته ای مسئول شروع اثر فارموکولوژیک دارو می باشند و جایگاه های ثانویه در تعیین میزان تمایل ترکیبی دارو با گیرنده و نیز جهت گیری دارو روی گیرنده نقش دارند . تفاوت های موجود در ساختار سه بعدی این دو جز ممکن است موجب بروز آثار متعدد در زمینه تداخل دارو و گیرنده شود . اکنون معلوم شده است که سیستمهای گیرنده ای اوپیوئیدها پیچیده بوده و در محلهای پیش سیناپسی و پس سیناپسی قرار دارند و در یک نورون ممکن است بیش از یک نوع گیرنده موجود باشد .

2- انواع گیرنده ها : دسته اصلی گیرنده ها عبارتند از : گیرنده ها مو ، کاپا و دلتا به همراه گیرنده ها ی کمتر شناخته شده سیگما و اپسیلون.

چندین نوع گیرنده اپیوئیدی در نقاط مختلف سیستم عصبی و سایر بافت ا مشخص شده است . مخدر ای درون زا و برون زا با شدتها ی مختلف به این محل ها متصل می شوند و نحوه اتصال یک ماده به یک گیرنده خاص و غالب بودن آن باعث ایجاد یک کیفیت فارموکولوژیکی خاص می شود .

گیرنده های کاپا عمدتا مسئول تاثیرات ضد درد در سطح نخاعی ، میوز و خاصیت آرام بخشی آن هستند .

از دیدگاه تئوریک این امکان وجود دارد که هر دارویی با اصال به هر یک یا تمام گونه های مذکور اثر خود را اعمال نماید . در واقع ترکیبات اوپیوئیدی از لحاظ نحوه اثر گونه های مختلف گونه های مختلف گیرنده های اوپیوئیدی انواعی را در بر می گیرد که با عنوان آگونیست کامل ، اگونیست نسبی ، آگونیست – آنتاگونیست و آنتاگونیست شناخته می شوند .

اوپیوئیدهای آگونیست کامل که آگونیست هایی با کارایی زیاد یا قوی نیز نامیده می شود به واسطه اتصال به گیرنده های اوپیوئیدی موجب روز اثار مرتبط می گردد. به گزارش آسان طب اگونیست های نسبی مانند آگونیست های نسبی دیگر داروهایی می تواندد آثار آگونیستی در حد کمتری را ایجاد کند . تریاک از انواع مواد مخدر است .

انتاگونیست مختلط قادر است در یک گیرنده آثار آگونیستی ایجاد کند و در حالی که در گیرنده دیگر به عنوان آنتاگونیست عمل کند . یک آنتاگونیست به گیرنده متصل می شود بی انکه آثار ناشی از اتصال آگونیست را ایجاد کند . ولی در برابر آگونیست ها آثار آنتاگونیستی قابل توجهی از خود نشان دهد .

منبع مطلب تریاک : سایت آسان طب

http://asanteb.com/